علي فلاح
نگاه عقلاني به تاريخ، با نگاه به حوادث و روي‌دادهاي آن متفاوت است. البته وقايع‌نگاري تاريخ مي‌‌‌‌‌‌‌‌تواند دست‌مايه تأملات عقلاني درباره آن باشد، اما اين دو ماهيت متفاوتي دارند. سخن از حرکت رو به پيشرفت تاريخ، گذشته از اين‌که در چه بعدي باشد، مربوط به حوزه فلسفه تاريخ و روند عقلاني آن است. هم‌چنين مباحثي چون پس‌رفت تاريخي، ظهور و افول تمدن‌ها، پايان تاريخ، آينده محتوم يا مختار انسانيت، اغلب در حوزه کار فيلسوفان مطرح شده است. بحث از آينده بشر در زمره مباحث مشترک بين دين و فلسفه است؛ هم دين‌داران به تبع انديشه‌هاي ملهم از دين، نگاهي رو به پيش داشته‌اند و هم فيلسوفان در اطراف آن به تأمل پرداخته و نظريه‌پردازي کرده‌اند...