حسين عميد

از آغاز رويارويي جامعۀ ايران با پديدۀ تجدد‌، مفهوم روشنفکر و هنرمند با نوعي سياست زدگي همراه شد‌. انگار تنها کساني به جرگۀ ادبيات و هنر روشنفکري راه مي‌يافتند که آثار سياسي هم مي‌نوشتند و ملاحظات طبقه بورژوا  محور بارز آثارشان بود. هرگونه تلاش اجتماعي نيز به ناچار به نوعي راديکاليسم مي‌انجاميد که تسخير قدرت سياسي هدف نهايي آن بود. ريشه تاريخي مفهوم روشنفکر‌، آن چنان که جامعه ما از آن مراد مي‌کند‌، بيشتر در سنت تفکر روسيه جاي مي‌گيرد. متفکران روس مفهوم روشنفکر را از عصر روشنگري اروپا وام گرفتند و اين مفهوم را که خود پيرنگي از پرومته پرستي داشت‌، به نجات ‌طلبي اجتماعي خود آراستند و اديب و هنرمند روشنفکر به صورت نماد منجي‌اي درآمد که مي‌بايست پيام نجات بخش خود را به گوش توده‌اي برساند که سازندگان بي اختيار تاريخ‌اند. اين نوشتار بررسي کوتاهي است از تاثيرات روشنفکران شرق و غرب بر ادبيات فارسي...