ز.طاهري

واژه «فضاي سايبر» را نخستين بار ويليام گيبسون William Gibsonنويسنده داستان علمي‌تخيلي در کتاب نورومنسر Neuromancer در سال ۱۹۸۴ به کار برده است. فضاي سايبر در معنا به مجموعه‌هايي از ارتباطات دروني انسان‌ها از طريق کامپيوتر و مسائل مخابراتي بدون درنظرگرفتن جغرافياي فيزيکي گفته مي‌شود .برخلاف فضاي واقعي، در فضاي سايبر نياز به جابجايي‌هاي فيزيکي نيست و کليه اعمال فقط از طريق فشردن کليدها يا حرکات ماوس صورت مي‌گيرد. اين عدم جابجايي فيزيکي، محققان را واداشت که به مطالعه برخي شباهت‌هاي فضاي سايبر با حالت‌هاي ناهشياري، بخصوص حالت‌هاي ذهني‌اي که در رؤياها ظاهر مي‌شوند، بپردازند. آنان از گفته‌هاي يکي از رهبران بزرگ «ذن» به نام چانگ تزو Chuang Tzu براي تحقيقات خود در زمينه کشف شباهت‌هايي بين فضاي سايبر و رؤيا بهره جسته‌اند. گفته مي‌شود چانگ تزو شبي در خواب مي‌بيند که يک پروانه شده است .وقتي بيدار مي‌شود با خود مي‌انديشد: آيا من مردي هستم که خواب مي‌بيند پروانه شده است، يا پروانه‌اي هستم که اکنون خواب مي‌بيند يک مرد شده است!‏ روند کاري يک کاربر کامپيوتر در فضاي سايبر دقيقا نوعي يکي‌‌شدن يا محوشدن در درون واقعيتي متفاوت يعني واقعيتي مجازي است که وراي قوانين و واقعيت‌هاي واقعي است. به‌واقع مي‌توان گفت فضاي سايبر، گستره‌اي از ذهن است که مي‌تواند تمام اشکال زندگي منطقي را بسط و معنا دهد. شما مي‌توانيد حالت‌هاي متنوع و متفاوت ذهني را از قبيل تخيلات، خيال‌پروري‌ها، توهمات، حالات هيپنوتيستيک و سطوح گوناگوني از هوشياري را در فضاي مجازي تجربه کنيد. تحت اين چنين شرايط است که فضاي سايبر همانند دنياي رؤيا مي‌شود...