مريم ميرزايي
«به زودي کوفه از مؤمنان خالي مي‌گردد و علم از آن همچون ماري که در لانه‌اش جمع مي‌شود، جمع و برچيده مي‌گردد و سپس در شهري که آن را قم مي‌گويند، آشکار مي‌شود و آن‌جا مرکز علم و فضيلت خواهد شد.» اولين آثار مهاجرت و تجمع مذهبي غير ايراني‌ها را در قم، به اواخر قرن اول هجري نسبت مي‌دهند و اين در حالي است که اسلام در سال 17 هجري وارد ايران شد. «سعد» از نوادگان «مالک بن عامر اشعري» داراي دوازده پسر بود که آنان از راويان امام جعفر صادق (ع) بودند. پنج تن از پسران وي در زمان حجاج، همزمان با شکست عبدالرحمن بن محمد بن اشعث در برابر سپاه حجاج وارد قم شدند و نقش بسزايي در گسترش تشيع در اين شهر ايفا نمودند...