حسن ملکشاهي
به اعتراف همه مورخان و جامعه شناسان، بروز اختلاف يكى از عوامل دوگانه فروپاشى تمدن اسلام در اروپا به شمار مي‌رود، ولى آنچه در اين ميان، اهميت بسزايى دارد، دميدن روح اختلاف به عنوان مطالبات قومى ـ كه متأسفانه در چند سال اخير حتى توسط برخى از دولتمردان دوم خردادى بر حجم آن افزوده شد ـ و نيز كشاندن اختلاف از سرزمينهاى اسلامى به مرزهاى جهان اسلام آورده چون اندلس است كه مشابه حزبى آن را هم در چند سال گذشته شاهد بوديم. تاريخ براى ما بازگو مىكند كه : «در افريقيه، ميان عربها و بربرها اختلاف افتاد و دامنه اين اختلافات به اندلس نيز كشيده شد، شهرهاى مارده، استرقه و طلبيده را آشوب گرفت.» ...